آیا می شود نیت نماز را تغییر داد؟ بله می شود.

نوشته بودیم که نمی شود نیت نماز را در حین نماز تغییر داد و حتما لازم است نماز را بشکنیم و دوباره با نیت جدید نماز را بخوانیم، ولی در این پست می خواهیم موردی را بگوییم که بدون شکستن نماز می شود نیت نماز را تغییر داد!

خوب برای دیدن پاسخ سوالتان تا آخر با ما باشید.

خلاصه نظرات و استفتائات مراجع تقلید:

تغییر نیت از نماز عصر به ظهر یا از نماز عشاء به مغرب:

به نظر تمامی مراجع عظام تقلید اگر فردی در بین نماز عصر یقین یا شک کند که نماز ظهر را نخوانده است می تواند نیت نماز را به نماز ظهر تغییر دهد و نماز را ادامه دهد و نیازی به شکستن و دوباره خواندن نماز نیست.

همچنین در مورد نماز مغرب و عشاء، اگر کسی مشغول نماز عشاء باشد و در بین نماز و قبل از رکوع رکعت چهارم، یادش بیاید که نماز مغرب را نخوانده است می تواند نیت نماز را به نماز مغرب تغییر بدهد.

استفتائات و فتاوای مراجع عظام تقلید دامت براکاته:

آیت الله خمینی

مساله-  اگر در بین نماز عصر شک کند که نماز ظهر را خوانده یا نه، باید نیت را به نماز ظهر برگرداند. ولى اگر وقت به قدرى کم است که بعد از تمام شدن نماز مغرب مى‏شود، باید به نیت نماز عصر، نماز را تمام کند و نماز ظهرش قضا ندارد.

مساله-  اگر در نماز عشا پیش از رکوع رکعت چهارم شک کند که نماز مغرب را خوانده یا نه، چنانچه وقت به قدرى کم است که بعد از تمام شدن نماز، نصف شب مى‏شود، باید به نیت عشا نماز را تمام کند. و اگر بیشتر وقت دارد، باید نیت را به نماز مغرب برگرداند و نماز را سه رکعتى تمام کند، بعد نماز عشا را بخواند.¹

آیت الله خامنه ای

سوال: اگر کسى در بین نماز عصر متوجه شود که نماز ظهر را نخوانده است، چه تکلیفى دارد؟

جواب: اگر به خیال این که نماز ظهر را خوانده است به نیت نماز عصر مشغول نماز شود و در بین نماز بفهمد که قبلا نماز ظهر را نخوانده است، در صورتى که در وقت مشترک نماز ظهر و عصر است، باید بلافاصله نیت خود را به نماز ظهر برگرداند و نماز را تمام کند و پس از آن، نماز عصر را بجا آورد، و اگر این اتفاق در وقت مخصوص به نماز ظهر افتاده باشد، احتیاط واجب آن است که نیت را به نماز ظهر برگرداند و نماز را تمام کند ولى بعدا هر دو نماز (ظهر و عصر) را به ترتیب بجا آورد، و همین تکلیف در مورد نماز مغرب و عشاء نیز هست.²

آیت الله تبریزی

مساله - اگر در بین نماز عصر یقین کند که نماز ظهر را نخوانده است و نیت را به نماز ظهر بـرگرداند, چنانچه یادش بیاید که نماز ظهر راخوانده بوده , باید نیت را به نماز عصر برگرداند و نمازش را تمام کند.

مساله - اگر در نماز عشا, پیش از رک -وع رکعت چهارم شک کند که نماز مغرب را خوانده یا نـه , چـنانچه وقت به قدرى کم است که بعداز تمام شدن نماز, نصف شب مى شود, و به مقدار یک رکعت از نماز هم مجال نیست , باید به نیت عشا نماز را تمام کند.

و اگر بیشتر وقت دارد, بایدنیت را به نماز مغرب برگرداند و نماز را سه رکعتى تمام کند, بعد نماز عشا را بخواند.³

آیت الله سیستانی

مساله - اگـر در بـیـن نماز عصر یقین کند که نماز ظهر را نخوانده است و نیت را به نماز ظهر برگرداند , چنانچه یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بوده مى تواند نیت را به نماز عصر برگرداند و نماز را تمام کند در صورتى که بعضى از اجزا نماز را به نیت ظهر نیاورده باشد یا آن که اگر آورده است به نیت عصر تدارک کـند , ولى اگر آن جز رکعت باشد نماز او در هر صورت باطل است , و هم چنین اگر رکوع یا دو سجده از یک رکعت باشد نماز بنابر احتیاط لازم باطل است .

مساله - اگر در نماز عشا شک کند که نماز مغرب را خوانده یا نه باید به نیت عشا نماز را تمام کند و بعد نماز مغرب را بجا آورد ولى اگر وقت به قدرى کم است که بعد از تمام شدن نماز نصف شب مى شود و به مقدار یک رکعت نماز هم وقت باقى نمانده لازم نیست که نماز مغرب را قضا کند.⁴

آیت الله مکارم شیرازی

مسأله-  اگر در اثناء نماز عصر شک کند که آیا نماز ظهر را خوانده یا نه، باید به همان دستور که در مسأله قبل گفته شد عمل کند، یعنى نیّت را به ظهر برگرداند و بعداً عصر را بخواند، همچنین اگر در وسط نماز عشاء شک کند که نماز مغرب را خوانده یا نه، باید به دستور گذشته عمل کند.⁵

آیت الله فاضل لنکرانی

مسأله ـ اگر در بین نماز عصر یقین کند که نماز ظهر را نخوانده است و نیّت را به نماز ظهر برگرداند و داخل در رکن شود و بعد یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بوده بنابر احتیاط واجب باید نیّت را به نماز عصر برگرداند و بعد از تمام کردن نماز، دوباره نماز عصر را بخواند. ولى اگر پیش از داخل شدن در رکن یادش بیاید باید نیّت را به نماز عصر برگرداند و آنچه به نیّت ظهر خوانده دوباره به نیّت عصر بخواند و نمازش صحیح است گرچه احتیاط مستحب آن است که نماز عصر را اعاده کند.

مسأله ـ اگر در نماز عشا، پیش از رکوع رکعت چهارم شک کند که نماز مغرب را خوانده یا نه چنانچه وقت به قدرى کم است که بعد از تمام شدن نماز نصف شب مى شود، باید به نیّت عشا نماز را تمام کند، و اگر بیشتر وقت دارد، باید نیّت را به نماز مغرب برگرداند و نماز را سه رکعتى تمام کند بعد نماز عشا را بخواند.⁶

آیت الله صافی گلپایگانی

مساله-  اگر در بین نماز عصر یقین کند که نماز ظهر را نخوانده است و نیت رابه نماز ظهر بر گرداند چنانچه یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بوده , بنابر احتیاطواجب باید نیت را به نماز عصر بر گرداند و بعد از تمام کردن نماز, دوباره نماز عصررا بخواند مگر آن که پیش از بجاآوردن جـزئى از اجزا به قصد ظهر یادش بیاید, که دراین صورت نماز را به نیت عصر تمام مى کند واعاده لازم نیست .

مـساله - اگر در نماز عشا, پیش از رکوع رکعت چهارم شک کند که نماز مغرب را خوانده یا نـه , چـنـانچه وقت بقدرى کم است که بعد از تمام شدن نماز نصف شب مى شود, باید به نیت عشا نماز را تمام کند وبعد مغرب را به قصد ما فى الذمه بجاآورد و اگر بیشتر وقت دارد ویک رکعت از آن در وقت مشترک واقع شده باشد, بایدنیت را به نماز مغرب بر گرداند ونماز را سه رکعتى تمام کند, بعد نماز عشا رابخواند.⁷

آیت الله وحید خراسانی

مسأله -  اگر در بین نماز عصر یقین یا اطمینان کند که نماز ظهر را نخوانده است و نیت را به نماز ظهر برگرداند ، چنانچه قبل از آن که عملى انجام داده باشد یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بوده باید بقیهء نماز را به نیت نماز عصر بخواند و نمازش صحیح است ، و همچنین در صورتى که آنچه را انجام داده رکن نباشد ، ولى در این صورت باید قرائت و ذکرى را که به قصد نماز ظهر آورده بوده دوباره به قصد نماز عصر بیاورد ، و احتیاط مستحب آن است که در این دو صورت نماز را به نیت عصر تمام کند و دوباره اعاده نماید ، و اگر آنچه را آورده رکعت یا رکوع یا دو سجده باشد باید نماز عصر را اعاده نماید .

مسأله -  اگر در نماز عشاء پیش از رکوع رکعت چهارم شک کند که نماز مغرب را خوانده یا نه ، چنانچه وقت به قدرى کم است که بعد از تمام شدن نماز به مقدار یک رکعت هم وقت براى نماز عشاء باقى نمى ماند ، باید به نیت عشاء نماز را تمام کند و بنا بگذارد که نماز مغرب را به جا آورده ، و اگر به مقدار یک رکعت یا بیشتر وقت دارد ، باید نیت را به نماز مغرب برگرداند و نماز را سه رکعتى تمام کند ، بعد نماز عشاء را بخواند .⁸

______________________________________

پینوشتها:

1- رساله آیت الله خمینی مساله 758 و 759. 

2- استفتائات آیت الله خامنه ای سوال 364.

3- رساله آیت الله تبریزی مساله 765 و 767.

4- رساله آیت الله سیستانی مساله 765 و 767.

5- رساله آیت الله مکارم شیرازی مساله 698.

6- رساله آیت الله فاضل لنکرانی مساله 762 و 764.

7- رساله آیت الله صافی گلپایگانی مساله 765 و 767. 

8- رساله آیت الله وحید خراسانی مساله 764 و 765.